Nieuw boek over antroposofische geneeskunde

 Het boek van Kienle, met de titel: "Kiene en Albonico over Antroposophic Medicine, effectiveness, utility, costs, safety" is een boek dat al heel lang noodzakelijk was, en gelukkig nu op de markt verschenen is. De auteurs hebben allen veel ervaring met antroposofische geneeskunde en geven een mooi en volledig overzicht van de werkzaamheid en de veiligheid van antroposofische middelen. Het is net uitgekomen bij de uitgeverij Schattauer, ISBN-100:3-7945-2495-0.

Het boek is een uitbreiding van een officieel document dat voor de Zwitserse overheid gemaakt is, een zogenaamd Health Technology Assessment (HTA) Report. Het is daarmee het eerste boek geworden dat de moderne wetenschappelijke status van de antroposofische geneesmiddelen beschrijft en toelicht.

Het boek beschrijft achtereenvolgens:

• De achtergrond van antroposofische geneeskunde
• Het ethische dilemma tussen Evidence Based Medicine (EBM) en de medische praktijk van alle dag
• De effectiviteit van diverse antroposofische preparaten
• Het gebruik en de veiligheid van middelen
• De kosten effectiviteit

In hoofdstuk 1 worden de achtergronden geschetst en een tiental hedendaagse ziekenhuizen worden beschreven die zich baseren o.a. op de antroposofische geneeskunde, waaronder revalidatie klinieken,  neurologie-psychiatrie gerichte ziekenhuizen en algemene ziekenhuizen. Ook worden de diverse soorten therapie beschreven, waaronder de kunsttherapie en de eurythmie.

In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op de heilige koe van de EBM, de klinische studies met controlegroepen en de problematiek dat dit soort studies wel informatie verschaffen, maar die informatie heeft maar beperkte waarde voor het individu en de maatschappij. Dit hoofdstuk bevat mooie, provocerende uitspraken waar verder over nagedacht kan worden. Het sluit in deze ook goed aan bij de stellingen van de stichting IOCOB over de waarde van RCT’s en de EBM, en de relevantie van patienten-gericht, kosten-effectiviteitsonderzoek.

In hoofdstuk 3 wordt het centrale deel van de Health Technology Assessment (HTA) weergegeven, de wijze waarop literatuur gezocht is en een overzicht van die literatuur. Er werden 127 klinische studies geidentificeerd die uitgebreid besproken werden, waarvan 96 met mistletoe (maretak) en daarnaast 68 over een aantal indicaties, zoals chronische hepatitis C, neurologische aandoeningen, infecties e.d. die in een appendix beschreven worden.

In het hoofdstuk over de effectiviteit, de kern van het boek, worden eerst systematische overzichten gemeld en besproken, waaronder overzichten van de werking van mistletoe* en Cardiodoron. Vervolgens bespreekt men de originele studies. Van de 195 klinische studies waren er 40 prospectief met een controle groep. De overigen waren retrospectief of waren cohort studies. Een groot aantal studies waren zogenaamde ‘real world’ studies, waarbij antroposofische therapie vergeleken werd met standaard therapie binnen de huisartsen setting.

Het boek geeft zeer veel details, en de kwaliteit van de studies die beschreven worden loopt sterk uiteen. Diverse hebben een duidelijk fase II karakter, met slechts enkele tientallen patienten per studie, waarin de veiligheid en de optimale dosis wordt onderzocht. Ook onderzoeken over niet-farmacologische interventies zijn opgenomen, zoals de kunsttherapie. Het boek is daarmee een echt studieboek! Het geeft een goede indruk van het vele werk dat gedaan is om meer inzicht te krijgen in de werkzaamheid en de veiligheid van anroposofische middelen en behandelingen. De auteurs hebben hiermee een belangrijke brug geslagen tussen de reguliere geneeskunde en de antroposofische geneeskunde.