Wie, wat en waarom CAM?

Wie, wat en waarom complementaire en alternatieve geneeswijzen?

Complementaire geneeswijzen, ‘complementary and alternative medicine’ (CAM), winnen in het Westen nog steeds aan meer populariteit. Een reden om eens op een rijtje te zetten wie hier gebruik van maken, welke vormen van CAM zij gebruiken en waarom.

The next generation

Open minded jonge hippe vogels onder de 40 jaar, meer vrouwelijk dan mannelijk, maken gebruik van complementaire geneeswijzen.[1]
Wat vroeger vooral nog een aangelegenheid was voor mensen met een intellectuele inslag, maken tegenwoordig mensen uit alle sociaal economische lagen van de bevolking gebruik van CAM. Uit de supermarkt van CAM, worden de volgende producten het meest uit de schappen gepakt: chiropractie, massage therapie, homeopathie, kruidengeneeskunde en acupunctuur.

“Ik gebruik complementaire geneeswijzen omdat….”

Zo luidde een stelling in een vragenlijst uit een recent uitgevoerd onderzoek in Canada, onder consumenten van CAM.[2] In de vorige eeuw waren een gewenste actieve rol in de eigen gezondheid en ontevredenheid over de reguliere geneeskunde het antwoord op deze stelling. Inmiddels is ontevredenheid op de derde plaats gekomen en vervangen door ‘de behandeling van de patiënt als één geheel’. Hiermee wordt geduid op het holisme dat CAM als uitgangspunt heeft in de behandeling van de patiënt. Een term die lijnrecht staat tegenover het reductionisme als uitgangspunt in de Westerse wetenschap en geneeskunde.

Uit het voortvarende onderzoek naar waarom mensen gebruik maken van CAM, hebben knappe koppen drie hypotheses opgesteld.[3]

De hypothese van:

1. de medische uitkomst: mensen zijn gedesillusioneerd over beloftes van de biomedische wetenschap. Pijn en lijden veroorzaakt door ziektes zouden tot het verleden behoren. Maar net als ieder menselijk vernuft, heeft ook deze tak van sport geen antwoord op ieder gezondheidsprobleem. Daarnaast is er de afgelopen decennia een toename van iatrogene verslavingen. Dit zijn verslavingen die deels veroorzaakt en in stand gehouden worden door medisch handelen. Een voorbeeld hiervan zijn de slaap- en kalmeringsmiddelen, de benzodiazepines, die tot lichamelijke- en geestelijke verslaving kunnen leiden.[4]

2. de medische benadering: mensen zoeken hun heil in CAM omdat ze ontevreden zijn over de dokterpatiënt-relatie in de reguliere geneeskunde. Ze voelen zich behandeld als een passief object van symptomen, in plaats daarvan wensen ze een dokter die naar ze luistert en met ze praat.

3. het postmodernisme: mensen staan in een nieuw tijdperk, waarin sprake is van een nieuw waardesysteem met betrekking tot natuur, wetenschap, technologie, gezondheid, autoriteit, individuele verantwoordelijkheid en consumentisme. Complementaire en alternatieve geneeswijzen sluiten mooi aan bij de ‘nieuwe mens’ die verantwoordelijkheid neemt voor zijn eigen streven naar gezondheid en geluk. Spiritualiteit vervult hierin een belangrijke rol. Vanuit een pluralistisch oogpunt worden alle drie de hypotheses als mogelijke verklaring gezien. Een verschil met de vorige eeuw is dat alternatief steeds meer als aanvullend (complementair) op de reguliere geneeskunde wordt beschouwd. We praten ook wel over de geïntegreerde geneeskunde. Een nieuwe term waar op dit moment een discussie over gaande is, aangevoerd door professor Ernst, the first godfather of complementary medicine in the United Kingdom. Hij bekleedt zijn ambachtelijke stoel op de Universiteit van Exeter.

Ook de patienten op de acute geneeskunde zijn bereid om CAM te incorporeren om hun klacht te verminderen.[5] En ze vonden, net als de dokters zelf dat ze onderwezen moesten worden in CAM.