Grootste objectieve website voor
 complementaire en alternatieve geneeskunde

IOCOB

Home > Top menu > Integrative Medicine in Buenos Aires

Integrative Medicine in Buenos Aires

Op mijn zoektocht naar integrative medicine klinieken, ging ik een kijkje nemen in de eerste integrative medicine kliniek in Zuid-Amerika, opgericht in het oncologisch centrum Fundaleu in Buenos Aires, Argentinie. Pas geboren en eigenlijk vanuit het niets opgekomen in Argentinië: integrative oncology, vertaald in het Nederlands als geïntegreerde oncologie (= kankergeneeskunde). Deze nieuwe loot aan de boom van de kankergeneeskunde heeft tot doel om goed onderzochte en rationele complementaire therapieën te integreren in de gangbare behandeling van kanker, waarin de mentale en emotionele ondersteuning van de patiënt centraal staat.

Zuid Amerika heeft een oude historie van traditionele geneeswijzen door sjamanen die gebruik maken van kruiden, trance drumbeats en mentale begeleiding van patiënten. Integrative oncology in Zuid Amerika maakt echter geen gebruik van deze traditionele geneeswijzen. Sterker nog, tot voor kort waren zelfs de reeds elders in de wereld toegepaste complementaire therapieën nog in het geheel niet doorgedrongen binnen de muren van de kankercentra in Zuid Amerika. In 2005 echter heeft een enthousiaste en met een vooruitziende blik gezegende hematoloog, als primeur een afdeling voor integrative oncology opgezet in een kankercentrum te Buenos Aires. En op dit moment worden de behandelingen daar zelfs vergoed wanneer de patiënt met kanker van elders wordt doorgestuurd door een specialist. Wie is die pionier?

Pablo Mountford

pablo-mountford.jpgHet is dokter Pablo Mountford die lang heeft gewerkt als oncoloog en hematoloog in het Fundaleu ziekenhuis te Buenos Aires, en die daar onder meer veel zware chemotherapieën aan kankerpatiënten heeft voorgeschreven. Hij signaleerde daarbij dat de ingrijpende bijwerkingen van deze belastende therapieën moeilijk te behandelen waren. Een groot deel van de patiënten stierf bovendien ondanks deze interventies. Voor het streven om kankerpatiënten een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven te geven in hun laatste levensfase (palliatieve zorg) bestond voorts eind jaren negentig van de vorige eeuw in zijn ziekenhuis nog maar weinig aandacht. Mountford constateerde ook dat de impact van de diagnose kanker voor de patiënt psychologisch zeer ingrijpend was, zonder dat hieraan fundamentele aandacht werd besteed. Als pionier die dergelijke “zwarte gaten” opzoekt en wenst op te vullen, heeft hij in 1997 een leergang over palliatieve zorg aan de Medical School van de Harvard Universiteit in de Verenigde Staten gevolgd. In die leergang werd veel aandacht geschonken aan het aanleren van de attitude van werkelijk luisteren doordat de aandacht van de behandelaar zich specifiek richt op de mentale en emotionele ziektebeleving van de individuele patiënt en door het betrekken van diens familie in het ziekteproces. Wanneer de patiënt bijvoorbeeld pijn had, werd deze klacht nu niet meer weggewuifd, maar werd de pijn behandeld met medicijnen. “Je moet de patiënt geloven wanneer hij of zij zegt dat ze pijn heeft en dan een adequate therapie inzetten.” Deze intensieve Amerikaanse training duurde zes weken, waarna dr Mountford zijn kennis in Buenos Aires in praktijk bracht en daarbij ook zijn collega’s en verpleegkundigen betrok die in zijn ziekenhuis werkten.

Verdere stappen

Mountford was echter nog niet geheel voldaan over deze nieuwe aanpak en speurde verder in de Oxford Manual, alwaar hij ook TENS (transcutane electrische neurostimulatie) tegenkwam. Dit is een techniek gebaseerd op acupunctuur, waarbij plakkers op de huid worden bevestigd en electrische stroom door de plakkers wordt geleid, om zo pijn te verminderen. Via TENS kwam hij vervolgens in aanraking met de acupunctuur en heeft hij in 2003 de tweejarige acupunctuuropleiding gevolgd. Enthousiast maakte Mountford daarmee een aanvang met het inzetten van acupunctuur bij zijn patiënten die leden aan pijn, misselijkheid, braken en een droge mond ten gevolge van de zware therapieën. Bij patiënten met een bloedingsneiging, gebruikte hij in plaats van acupuncuur, acupressuur (het drukken op of het masseren van acupunctuurpunten). Om zijn collega’s mede te overtuigen van de waarde van acupunctuur bij kankerpatiënten, is Mountford toen ook op zoek gegaan naar wetenschappelijke artikelen in de grote medische database PUBMED. Wat hij ontdekte was dat ongeveer 80% van alle studies naar acupunctuur bij kankerpatiënten uitgevoerd waren onder leiding van Berry Cassileth, de directeur van de afdeling Integrative Oncology van het Memorial Sloan-Kettering Hospital in New York. In PUBMED stuitte hij daarbij ook op een overzichtsartikel van Cassileth, dat hij geheel kon raadplegen. Cassileth beschreef voor elk stadium van kanker een scala van complementaire therapieën, zoals voeding, beweging en mind-bodytechnieken met inbegrip van de interacties tussen kruiden en reguliere medicatie. Na contact gemaakt te hebben met Cassileth is Mountford in 2005 uitgenodigd om in het Sloan-Kettering Hospital de opleiding Integrative Oncology te volgen alwaar hij onder andere ook in aanraking kwam met mind-body medicine, muziektherapie, yoga en massagetechnieken die alle aangeboden werden binnen de muren van dit zeer vermaarde kankercentrum, dus geintegreerd in de reguliere kankerzorg. Na veel geleerd te hebben over deze kennelijke succesformule, was er voor Mountford echter nog een grote hobbel te nemen: hoe deze therapieën in zijn ziekenhuis in Buenos Aires geaccepteerd te krijgen?

De succesformule

Omdat hij al in het ziekenhuis werkte, kon dokter Mountford zijn collega’s direct benaderen, bovendien gewapend met ongeveer 200 artikelen op het gebied van Integrative Oncology. Zo bereidde hij zijn collega’s voor op de grote verandering die bij de aanpak van kanker zou gaan plaatsvinden. Van Berry Cassileth had hij een video met instructies over stoel-aerobics meegekregen. Hij liet zijn patiënten deze oefeningen een half uur per dag doen, waarna ze acupunctuur kregen. Met de 6 minuten looptest evalueerde dokter Montford hun conditie, en met succes. Ook zijn collega’s stonden versteld van hun gestegen lichamelijke prestaties. Zijn patiënten hoefden niets te betalen voor zijn inspanningen. In 2007 heeft Mountford zijn kennis nog verder uitgebreid door zich te laten scholen door één van de twee grote leermeesters in het vak van mind-body medicine aan de Harvard Universiteit: dokter Benson.

Weer terug in Buenos Aires heeft hij één van zijn beste initiatieven ten uitvoer gebracht, namelijk het overdragen van al zijn verkregen kennis en ervaring aan alle werknemers op zijn afdeling, van secretaresse tot en met de medisch superspecialist. Het motto van de cursus met per groep maximaal 12 deelnemers heeft hij veelbetekenend getypeerd als “Take care of the caregiver” (geef ook zorg aan de zorgverlener). De meeste complementaire therapieën die aan de patiënten werden gegeven, heeft hij daar onderwezen aan de deelnemers. Na deze cursus bleek uit de commentaren, dat de onderlinge collegiale communicatie op de afdeling duidelijk verbeterd was. Deze marketingstunt heeft ervoor gezorgd dat in het jaar daarop in plaats van gemiddeld 10% van de kankerpatiënten nu circa 30% verwezen werd naar het Integrative Oncology-programma van dokter Mountford. Thans heeft zijn afdeling 4 tot 8 patiënten per dag in behandeling. Om zijn visie nog meer gestalte te geven heeft hij in 2008 de non-profit organisatie ASOI (www.as-oi.org) opgericht met als doel om Integrative Oncology te promoten door middel van onderwijs en onderzoek in heel Spaans sprekend Latijns-Amerika.

Het Integrative Oncology programma

Ongeveer 50 jaar geleden is Fundaleu opgericht als een oncologische kliniek. Nu werken er meer dan 200 mensen in Fundaleu. Pablo Mountford: "bij elke ontmoeting lacht iedereen naar elkaar. Een familiegevoel onder het personeel en dat zou wel eens een van de ingredienten kunnen zijn dat Fundaleu de integrative medicine afdeling ondersteunt, ook financieel." Aangezien Fundaleu een privekliniek is, worden alle doktors daar betaald naar de hoeveelheid verrichtingen. Om de integrative medicine afdeling te kunnen betalen, heeft Fundaleu een fondsenwervingsafdeling. Nu al anderhalf jaar vergoedt Fundaleu alle integrative medicine behandelingen.

In het Fundaleu ziekenhuis zijn 24 bedden voor oncologiepatiënten beschikbaar,en vinden ongeveer 70 beenmergtransplantaties per jaar plaats. Op dit moment vergoedt het ziekenhuis de integrative oncology therapieën vanuit een fonds dat sociale initiatieven ondersteunt. Nadat een patiënt is verwezen , zal een arts een uur lang de intake doen. Afgestemd op de specifieke behoefte van de patiënt en diens lichamelijke en psychische gesteldheid , wordt een op hem/haar toegespitst programma samengesteld. Ook wordt duidelijk gemaakt dat de therapieën veilig en uitgekozen zijn op basis van wetenschappelijk onderzoek. Elke dag komen de therapeuten van Integrative Oncology bij de patiënt langs. Soms kunnen de patiënten niet deelnemen aan het programma vanwege hun lichamelijke conditie, bijvoorbeeld omdat ze te slaperig zijn of afgezonderd zijn vanwege infectiegevaar. De meeste patiënten vinden voetmassage prettig.

Het eerste consult van dokter Mountford bestaat uit een intake van ongeveer een uur. Daarna maakt hij een behandelplan voor de patiënt waarin hij de volgende behandelingen kan includeren: acupunctuur, qigong (8 brokaten, met uitleg), geleide meditatie en andere mindfulness technieken.Patiënten die in de kliniek liggen, een trombocyten (bloedplaatjes) van meer dan 20.000 hebben en een een hemoglobineconcentratie van minimaal 7 hebben, kunnen de qigong technieken doen. Aangezien deze patiënten vaak lang (20 dagen) liggen, worden ze erg stijf. Qigong helpt de patiënten om soepeler te worden.


Dokter Mountford kiest zijn behandeling afhankelijk van de klacht. Een acupunctuurbehandeling ziet er als volgt uit: eerst sprayt hij de huid met een verkoelende spray om de huid wat gevoelozer te maken voor de naaldprik. Daarna wordt de huid gedesinfecteerd met alcohol, waarna de naalden met een kokertje worden gezet (minder pijnlijk). Wanneer de patiënt in de naalden ligt, geeft hij een geleide meditatie, met muziek op de achtergrond die hij op zijn Ipad heeft. Een oppeppende behandeling duurt ongeveer 10 tot 15 minuten. Een ontspannende behandeling tussen de 20 en 30 minuten. Elk vervolgconsult duurt ongeveer 40 minuten. De staf bestaat uit twee artsen, twee muziektherapeuten, en een massagespecialist (dat is hier zijn vrouw die recent is opgeleid in het Memorial Sloan-Kettering Hospital). De massages bestaan hoofdzakelijk uit voetreflexologie. De masseuse behandelt ongeveer 2 tot 5 patiënten per dag.

Dokter Mountford heeft sinds een paar jaar zijn carrierelijn aldus radicaal omgebogen omdat hij een van de twee artsen is die de consulten afneemt bij de patiënten, en Mind-Body Medicine, Qigong en acupunctuur geeft. De andere arts is een oncoloog die consulent is van het Memorial Sloan-Kettering Hospital voor Latijn-Amerikaanse patiënten. Zij onderwijst yoga en mind-body medicine.

Van klein naar groot

De aanpak van dokter Mountford dwingt bewondering af. Binnen een paar jaar heeft hij de integrative oncology-afdeling uitstekend opgezet, de eerste in heel Latijns Amerika. Door zijn therapieën eerst gratis aan patiënten aan te bieden en goed te evalueren, door vervolgens aan de afdeling in al zijn geledingen de technieken en de filosofie te onderwijzen, is zijn afdeling in staat gesteld om met succes te kunnen uitgroeien tot een volwaardig centrum voor Integrative Oncology. Petje af voor deze vooruitstrevende medicus, en dit in een land waar overigens maar zo weinig geld beschikbaar is voor de gezondheidszorg.

Secretaris bestuur IOCOB

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.