Evidence Biased Medicine 3: de creatie van de ‘waarheid’

Hier het derde deel over EBM..Evidence Biased Medicine!

Literatuurreferenties en de creatie van waarheid. Dat was de titel van een beschouwing van Dr. G.J.D. Hengstman, neuroloog uit het Catharina Ziekenhuis te Eindhoven. Deze neuroloog richt de aandacht op een onderdeel van hetgeen wij in de laatste artikelen over Evidence Biased Medicine besproken hebben. Namelijk de maakbaarheid van zogenaamde harde Feiten. Dr Hengstman begint aldus: De kennis binnen de geneeskunde is gebaseerd op empirie en wetenschap. De wetenschap komt voort uit en creëert observaties, data, veronderstellingen en gedachten. De wetenschappelijke gegevens groeien uit tot de harde fundering waarop een steeds groter deel van ons medisch handelen is gebaseerd. Eén van de manieren waarop wetenschap waarheid wordt is door middel van literatuurreferenties.

Vervolgens legt hij uit dat hij in een eerder artikel in het Engelse tijdschrift voor dokters, het BMJ, liet zien hoe een foutieve observatie door middel van herhaling, het verwijzen naar zelf geschreven literatuur en het negeren van oorspronkelijke data, uiteindelijk kan groeien tot een geaccepteerd feit.[1]

Nu, in hetzelfde medische tijdschrift laat de auteur Greenberg evenzo zien hoe literatuurreferenties in staat zijn om een waarheid te creëren, en we citeren Hengstman:…. zelfs daar waar geen waarheid is.[2] Dat demonstreert de neuroloog aan de hand van een zeldzaam neurologisch ziektebeeld, de zogenaamde inclusion body myositis. In de spieren van die patienten zou bèta-amyloïd aanwezig zijn.

Die visie is geen waarheid maar een hypothese. De auteur Greenberg laat zien hoe zo’n hypothese tot een algemeen geaccepteerd feit wordt, niet door FEITEN, maar door een netwerk van andere factoren. Hengstman somt dan op welke dat zijn:

1. citatie-bias (data die de claim weerleggen of verzwakken worden genegeerd terwijl data die de claim ondersteunen onevenredig vaak aangehaald worden), 
2. amplificatie (het versterken van de claim zonder dit te ondersteunen door middel van data, maar door te verwijzen naar andere stukken die dezelfde claim ondersteunen) en 
3. creatie (hypothesen worden waarheid door middel van citatie). 

Vervolgens gaat Hengstman verder en stelt:

In het stuk laat Greenberg ons ook zien hoe twijfelachtig een deel van de kennis is waarop wij ons geneeskundig en wetenschappelijk handelen in de dagelijkse praktijk baseren.

en: 

Het artikel van Greenberg dient op de verplichte literatuurlijst geplaatst te worden van het medisch curriculum zodat de toekomstige generatie medici en medische wetenschappers niet de arrogantie aan de dag leggen van menig hedendaagse expert. 

Bron: bespreking van literatuur door GJD Hengstman in HealthDirect Neurologie 2009;5(6):10 Abstract 19622839

November 2009; JMKH